Dlaczego TEDx?
YOUNG SCIENCE: UNLEASH YOUR CURIOSITY
Ciekawość motywuje do odkrywania, zadawania pytań i przekraczania granic znanego. To impuls, który stoi u podstaw postępu, innowacji i nauki.
W jakie nieoczywiste kierunki popycha świadomie rozbudzana ciekawość? Jak ją pielęgnować i przekuwać w realne działania? To pytania, z którymi zmierzą się prelegentki i prelegenci tej odsłony TEDx University of Warsaw. Bo to właśnie ciekawość – nieprzewidywalna, czasem zwodnicza, a zawsze potężna – jest pierwszym bodźcem do badań, odkryć i twórczych przełomów.
O wydarzeniu
TEDx to program lokalnych, samodzielnie organizowanych wydarzeń, które łączą ludzi, aby dzielić się doświadczeniem podobnym do konferencji TED.
Program TEDx University of Warsaw
Kto nas zaskoczy i zainspiruje?
W dwóch sesjach wystąpi 10 wyjątkowych mówców i mówczyń.
23.10.2025, sala widowiskowa BUW
Sesja 1, godz. 16:00-16:45
Rozpoczęcie. Wydarzenie prowadzi Karolina Głowacka, autorka podkastu Radio Naukowe.
Patrycja Ściślewska, Międzydziedzinowa Szkoła Doktorska UW
Twój zegar biologiczny wie o Tobie więcej, niż się spodziewasz
Dlaczego jedni z nas bez problemu pracują na nocnych zmianach, a inni kompletnie się wtedy nie odnajdują? Odpowiedź kryje się nie tylko w tym, czy jesteśmy „wieczorną sową” czy „rannym skowronkiem”. Wiele zależy też od wyrazistości rytmu okołodobowego, czyli różnicy w samopoczuciu między naszymi godzinami „mocy” a momentami spadku energii. Ta amplituda związana jest nie tylko z subiektywną produktywnością, ale ma też odzwierciedlenie w aktywności mózgu, cechach osobowości i naszym zachowaniu. Dowiedz się, jak świadomie korzystać z wiedzy o złożoności własnego zegara biologicznego, tak aby lepiej planować dzień, pracować wydajniej i w pełni wykorzystywać swój naturalny potencjał.
dr Piotr Sosnowski, Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW
Dezinformacja międzynarodowa: lokalne rozwiązania globalnego problemu
Dezinformacja to broń – pozornie niewidoczna, ale zdolna podważać zaufanie do instytucji, siać chaos i destabilizować demokracje. Globalne kampanie manipulacji wkraczają w naszą codzienność za sprawą FIMI (Foreign Information Manipulation and Interference) – złożonych operacji wykorzystujących boty, tzw. sztuczną inteligencję oraz algorytmy platform społecznościowych. Podczas wystąpienia dowiesz się nie tylko jak różne państwa i organizacje międzynarodowe budują systemową odpowiedź na FIMI, lecz także co Ty możesz zrobić i jak organizować obronę na poziomie lokalnym. Wyjaśnię, dlaczego współpraca całego społeczeństwa i budowa odporności społecznej na dezinformację to najlepsza recepta na ochronę wolności słowa przed ingerencją i manipulacją informacyjną.
Abhigyan Saha, Wydział Fizyki UW
Knotty Science – Zawęźlona nauka
Węzły towarzyszą nam stale: sznurowadła, które nie dają się rozwiązać, kabel od słuchawek, który sam się supła. Pojawia się jednak proste pytanie: kiedy dwa węzły są naprawdę takie same? Matematycy odpowiadają na nie, wykorzystując niezmienniki — trwałe „odciski palców”, które nie zmieniają się przy naciąganiu ani przekręcaniu. Jako przykład może posłużyć wielomian HOMFLY-PT. Jego skrót upamiętnia m.in. matematyków z Uniwersytetu Warszawskiego. Na tym się jednak nie kończy. W dwuwymiarowych materiałach niektóre anyony pozwalają zapisywać informację kwantową z wbudowaną odpornością na zakłócenia. W komórkach białka z węzłem potrafią spowalniać fałdowanie albo zwiększać stabilność. Dowiedz się więcej o zwykłych pętlach dyskretnego kodu łączącego matematykę, materię i życie.
Przerwa
Sesja 2, godz. 17:05-18:15
Aleksandra Nagańska, Międzydziedzinowa Szkoła Doktorska UW
Okazja z gwarancją ryzyka – jak nasz subiektywny dobrostan finansowy wpływa na postrzeganie oszustw finansowych
Każdy z nas słyszał o oszustwach, które przedstawiają sprawdzone sposoby na szybki zysk i wielką kasę. Często myślimy – mnie to nie dotyczy. A jednak każdego roku tysiące osób traci oszczędności i poczucie bezpieczeństwa, klikając w link z „okazją”. Jak to się dzieje, że niektórzy z nas rozpoznają ryzyko tylko częściowo? Czy poczucie satysfakcji z naszej obecnej sytuacji materialnej wpływa na to, w jaki sposób postrzegamy interakcje z oszustami? I w końcu, jak nauka może pomóc nam budować odporność na manipulacje?
Maciej Misztal, Szkoła Doktorska Nauk Społecznych UW
Miasto 15-minutowe – placebo czy cudowny lek na miejskie choroby?
Miasto 15-minutowe w ostatnich latach stało się niezwykle popularnym konceptem – przez jednych traktowanym jako idealne rozwiązanie problemów rozwijających się miast, przez drugich jako próba ograniczenia wolności. Jednak by dowiedzieć się, która ze stron ma rację, należy zrozumieć, w jaki sposób teoria przekłada się na praktyczne funkcjonowanie miast i co to właściwie dla przestrzeni miejskiej oznacza. Na przykładzie polskich miast znajdziemy odpowiedź na pytanie, czy miejsca, w których mieszkamy, spełniają założenia miasta 15-minutowego, a jeśli tak – to właściwie po co?
Karolina Kosieradzka, Wydział Historii UW, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych UW
Czy teatr może uratować życie?
Teatr często postrzegamy w kategoriach rozrywki lub relaksu. Ale okazuje się, że jego rola może być znacznie szersza – od budowania więzi międzyludzkich po realny wpływ na nasze postawy społeczne. Nawet w najtrudniejszych momentach historii teatr stawał się narzędziem przetrwania i porozumienia. Dziś naukowcy potwierdzają, że uczestnictwo w spektaklach rozwija empatię i gotowość do działania na rzecz innych. Czy usiądziesz na widowni, żeby sprawdzić, jak to działa?
dr Joanna Dolińska, Wydział „Artes Liberales” UW
Czy nowe technologie językowe są inkluzywne?
Rozwój technologii językowych dla tzw. języków o niskich zasobach jest ważnym i ambitnym zadaniem. Obejmuje tworzenie korpusów, a także opracowywanie narzędzi do tłumaczenia maszynowego (MT) i automatycznego rozpoznawania mowy (ASR) dla tych często marginalizowanych i niedostatecznie reprezentowanych w przestrzeni cyfrowej języków. W większości przypadków tworzeniu korpusów powinna towarzyszyć analiza danych historycznych dla danego języka, identyfikacja praw autorskich związanych z tymi danymi oraz praca z różnymi systemami zapisu i ortografii danego języka. Projekt korpusu i towarzyszących mu metadanych to również tematy, które zasługują na uwagę specjalistów w dziedzinie technologii językowych.
Głównym celem automatycznego rozpoznawania mowy jest rozpoznanie i przekształcenie mowy na tekst, co skutkuje transkrypcją tekstu, a potencjalnie także i tłumaczeniem. Aby opracować dany system ASR, potrzebna jest wiedza specjalistyczna z dziedziny informatyki i lingwistyki komputerowej. Podczas gdy narzędzia MT i ASR dla tak zwanych „dominujących” języków, takich jak na przykład angielski, chiński czy hiszpański, są wszechobecne i wykazują stosunkowo dobrą lub bardzo dobrą jakość, dla języków o niskich zasobach wciąż stanowią rzadkość. Biorąc pod uwagę te ramy strategiczne, niezwykle ważne jest włączenie języków o niskich zasobach i społeczności, które się nimi posługują, do globalnego procesu rozwoju technologii językowych na poziomie naukowym, społecznym i politycznym. Prezentacja koncentruje się na przedstawieniu konkretnych i wykonalnych sposobów włączenia języków o niskich zasobach i ich użytkowników do światowego rozwoju technologii językowych w celu zwiększenia cyfrowej równości językowej w Europie i poza nią.
Wystąpienie w języku angielskim.
Szymon Zajda, Wydział Fizyki UW, Szkoła Doktorska Nauk Ścisłych i Przyrodniczych UW
Puzzle w sercu materii
Co ma wspólnego układanie puzzli ze srebrną biżuterią? Aby poznać odpowiedź, musimy odbyć podróż do serca materii i przyjrzeć się tajemnicom jądra atomowego. Badanie przemian zachodzących w egzotycznych nuklidach pozwala nam odtworzyć obraz procesów, dzięki którym we wnętrzu gwiazd powstały ciężkie pierwiastki, takie jak srebro czy złoto. Zrozumienie tej układanki to nie tylko wiedza o tym, jak zbudowany jest nasz świat – to także praktyczne korzyści dla energetyki jądrowej i medycyny, na przykład w diagnostyce nowotworów.
Isti Marta Sukma, Szkoła Doktorska Nauk Społecznych UW
Techno-realizm. Jak technologia redefiniuje politykę?
W jaki sposób globalne zmagania o władzę rozgrywają się w przestrzeniach tak zwyczajnych jak media społecznościowe? Kto decyduje o tym, co widzimy, i co to oznacza dla polityki, tożsamości, demokracji i środowiska? W poszukiwaniu odpowiedzi na te pytania może pomóc rama teoretyczna zwana techno-realizmem, łącząca myśl realistyczną z rzeczywistością XXI wieku i era cyfrową. Pozwala ona badać, w jaki sposób technologia kształtuje naszą tożsamość, jak kontrola nad platformami i algorytmami zamienia się w nową formę władzy, w jaki sposób korporacje i społeczności internetowe wpływają na państwa, a także jak technologie cyfrowe wpływają na środowisko. Jak możemy rozpoznać te procesy? Czy mamy realny wpływ na to, jak będzie wyglądała cyfrowa przyszłość?
Wystąpienie w języku angielskim.
Ewelina Kinalska, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych UW
Czy można zaprogramować własne emocje?
W jaki sposób nadajemy nowe znaczenia wydarzeniom emocjonalnym? Czy i jaki mamy wpływ na to, jak doświadczamy emocji i jak je regulujemy? Punktem wyjścia może tu być stara przypowieść o królu, którego pozorne nieszczęście ostatecznie przynosi mu ocalenie. Przy czym – to język odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu reprezentacji mentalnych i reakcji emocjonalnych. Słowa oraz narracje funkcjonują jak „programy” zapisane w pamięci, wpływające na przyszłe doświadczenia. Główna konkluzja brzmi: choć wydarzenia często wymykają się naszej kontroli, nadawane im znaczenia już nie. Ich aktualizacja może zmienić nie tylko to, jak czujemy się dzisiaj, lecz także to, jak będziemy reagować jutro.
Oficjalne zakończenie wydarzenia
Dlaczego jedni z nas bez problemu pracują na nocnych zmianach, a inni kompletnie się wtedy nie odnajdują? Odpowiedź kryje się nie tylko w tym, czy jesteśmy „wieczorną sową” czy „rannym skowronkiem”. Wiele zależy też od wyrazistości rytmu okołodobowego, czyli różnicy w samopoczuciu między naszymi godzinami „mocy” a momentami spadku energii. Ta amplituda związana jest nie tylko z subiektywną produktywnością, ale ma też odzwierciedlenie w aktywności mózgu, cechach osobowości i naszym zachowaniu. Dowiedz się, jak świadomie korzystać z wiedzy o złożoności własnego zegara biologicznego, tak aby lepiej planować dzień, pracować wydajniej i w pełni wykorzystywać swój naturalny potencjał.
ZAPROSZENI
Kto nas zaskoczy i zainspiruje? Poznaj prelegentów i prelegentki
Jest adiunktem na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego w Centrum Zaangażowanych Badań nad Ciągłością Kulturową oraz członkinią zespołu projektu „Fosterlang” realizowanego w ramach programu Horizon Europe, którego koordynatorką jest prof. Justyna Olko. Prowadzi badania w dziedzinie lingwistyki komputerowej, wielojęzyczności i lingwistyki historycznej. Obecnie kieruje projektem Współzależność wielojęzyczności i bioróżnorodności w tajskich prowincjach Chiang Mai i Satun. Zdobyła doświadczenie akademickie m. in. podczas staży podoktorskich, grantów i stypendiów, m.in. w Instytucie Geoantropologii im. Maxa Plancka, Smithsonian Institution, na Uniwersytecie w Cambridge, Uniwersytecie Mahidol, Uniwersytecie w Groningen, Uniwersytecie w Strasburgu i Państwowym Uniwersytecie Mongolskim.
dr Joanna Dolińska, Wydział „Artes Liberales” UW
Germanistka, glottodydaktyk i doktorantka językoznawstwa, w pracy naukowej bada psycholingwistyczne mechanizmy, które pokazują, jak język wpływa na nasze emocje i sposób postrzegania świata. Autorka książek do nauki języka niemieckiego oraz ogólnopolskich konkursów językowych. Przez kilka lat była nauczycielem akademickim, dziś dzieli się wiedzą jako instruktor na platformie Udemy i rozwija karierę w obszarze bezpieczeństwa teleinformatycznego. Łączy humanistykę z technologią, a w życiu prywatnym także ze sportem – jako biegaczka maratońska i inwestor wierzy, że umiejętność reinterpretacji doświadczeń jest kluczem zarówno do nauki, jak i do codziennych decyzji.
Ewelina Kinalska, Wydział Neofilologii UW, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych UW
Teatrolożka, absolwentka Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. W pracy badawczej zajmuje się polsko-żydowskim środowiskiem teatralnym podczas Zagłady. Zawodowo związana z teatrem – jest koordynatorką pracy artystycznej.
Karolina Kosieradzka, Wydział Historii UW, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych UW
Pracownik Laboratorium Badań Miejskich na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych. W swojej pracy łączy metody badań społecznych i analizy przestrzennej oraz zajmuje się badaniem rozwoju miast i regionów. Obecnie skupia się na badaniu koncepcji miasta piętnastominutowego. W ramach projektów badawczych współpracuje z samorządami, administracją centralną oraz organizacjami trzeciego sektora.
Maciej Misztal, Szkoła Doktorska Nauk Społecznych UW
W swoim projekcie doktorskim łączy elementy mikroekonomii, psychologii i kryminologii, aby analizować podatność na oszustwa finansowe w różnych kontekstach. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół przestępstw gospodarczych, integracji finansowej oraz behawioralnych aspektów podejmowania decyzji. Wykorzystując metody eksperymentalne, obecnie bada wpływ niedostatku finansowego i dobrostanu na podatność na oszustwa.
Aleksandra Nagańska, Wydział Nauk Ekonomicznych UW, Międzydziedzinowa Szkoła Doktorska UW
Jego zainteresowania naukowe obejmują teorię węzłów, topologiczne teorie pola kwantowego oraz teorię informacji kwantowej. Jako były krajowy mistrz w debatach i przyszły naukowiec postrzega popularyzację nauki jako idealne połączenie swoich umiejętności.
Abhigyan Saha, Wydział Fizyki UW
Adiunkt w Katedrze Studiów Strategicznych i Bezpieczeństwa Międzynarodowego na WNPiSM. Prowadzi badania w obszarach studiów kurdyjskich i komunikacji strategicznej. Kierownik grantu OPUS dot. transformacji ról międzynarodowych Kurdystanu irackiego. Członek zespołu badawczego w projekcie Secure Automated Framework for Exchange (SAUFEX.eu) finansowanego w ramach Horizon Europe.
dr Piotr Sosnowski, Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW
Pochodzi z Indonezji, jest doktorantką zajmującą się badaniami na styku teorii i praktyki w obszarze cyberbezpieczeństwa, nowych technologii, polityki publicznej oraz geopolityki. W swojej pracy doktorskiej, wykorzystując metody uczenia maszynowego, bada, w jaki sposób polityki dotyczące cyberbezpieczeństwa rozprzestrzeniają się w regionie Indo-Pacyfiku. Rozwija również nowe ramy teoretyczne, określane mianem techno-realizmu. Łącząc metody obliczeniowe z teorią nauk politycznych, analizuje, jak technologia kształtuje bezpieczeństwo i systemy zarządzania, w jaki sposób te dynamiki znajdują odzwierciedlenie w polityce i prawie oraz na jakich zasadach mogą przyczyniać się do zrównoważonego rozwoju technologicznego.
Isti Marta Sukma, Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW, Szkoła Doktorska Nauk Społecznych UW
Neurobiolożka zafascynowana snem i zegarem biologicznym. W swojej pracy doktorskiej łączy metody z zakresu biologii, psychologii i matematyki, aby badać wpływ zaburzeń snu na aktywność mózgu oraz biologiczne uwarunkowania naszych rytmów okołodobowych. Chce zrozumieć, dlaczego jedni funkcjonują najlepiej o świcie, a inni późno w nocy, i jak te różnice kształtują nasze emocje, zachowanie oraz zdrowie psychiczne. Uwielbia popularyzować naukę.
Patrycja Ściślewska, Wydział Biologii UW, Międzydziedzinowa Szkoła Doktorska UW
Doktorant i asystent dydaktyczny, od pięciu lat związany z Wydziałem Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Kształcił się również na uczelniach w Wielkiej Brytanii i Korei Południowej. Zajmuje się badaniem przemian beta i gamma w egzotycznych jądrach atomowych. Uczestniczy w eksperymentach prowadzonych w międzynarodowych laboratoriach jądrowych w Europie. Jego badania pozwalają lepiej zrozumieć procesy odpowiedzialne za powstawanie ciężkich pierwiastków w gwiazdach oraz przybliżają nas do pełniejszego poznania struktury jądra atomowego.
Szymon Zajda, Wydział Fizyki UW, Szkoła Doktorska Nauk Ścisłych i Przyrodniczych UW
Wybrane zdjęcia z poprzedniej edycji wydarzenia
PC Mirosław Kaźmierczak / Uniwersytet Warszawski / CC BY-NC-ND 2.0
WYJĄTKOWE MIEJSCE
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie
Otwarty w 1999 roku nowy budynek Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie jest jednym z najciekawszych projektów architektonicznych w stolicy. Jego wizytówką jest znajdujący się na dachu gmachu Ogród, jeden z największych ogrodów dachowych w Europie. Budynek BUW jest spadkobiercą pierwszej biblioteki uniwersyteckiej, która powstała w 1817 roku i mieściła się w Pałacu Kazimierzowskim, będącym dzisiaj częścią Kampusu Głównego.
Adres: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, ul. Dobra 56/66, 00-312 Warszawa
Zdjęcia: Uniwersytet Warszawski
POSŁUCHAJ UCZESTNIKÓW POPRZEDNICH EDYCJI
Wystąpienia
Naukowy UPDATE. Młodzi badają świat
ZESPÓŁ ORGANIZATORÓW
Uniwersytet Warszawski
Sekcja Współpracy i Dialogu UW
Centrum Współpracy i Dialogu UW
Bądźmy w kontakcie!
ZADAJ PYTANIE
W przypadku pytań lub wątpliwości zachęcamy do kontaktu z organizatorami.